Loket: een sprookjeskasteel vol geschiedenis, legendes en mysterieuze verhalen

Wie door West-Bohemen reist, kan onmogelijk om één van de meest indrukwekkende kastelen van Tsjechië heen: kasteel Loket. Slechts tien kilometer van Karlovy Vary ligt dit middeleeuwse fort op een dramatische rots, bijna volledig omarmd door een diepe bocht van de rivier de Ohře. Die natuurlijke lus lijkt op een gebogen elleboog – precies waar het kasteel en het stadje hun naam aan danken.

Loket wordt vaak omschreven als "de sleutel tot het Tsjechische koninkrijk", en wie eenmaal voor de massieve muren staat, begrijpt meteen waarom. Door de strategische ligging aan een oude handelsroute tussen Tsjechië en Duitsland speelde het kasteel eeuwenlang een belangrijke politieke en militaire rol. Maar Loket is meer dan geschiedenis alleen: het is een plek waar legendes nog voelbaar zijn en waar elke steen een verhaal lijkt te fluisteren.

Een turbulente geschiedenis

De oorsprong van Loket gaat terug tot het begin van de 13e eeuw. Historici discussiëren nog steeds over de vraag wie het kasteel gesticht heeft. Sommigen schrijven het toe aan de Duitse keizer Frederik Barbarossa, anderen geloven dat de Tsjechische koning Vladislav het liet bouwen als bescherming tegen Duitse expansie. Wat we wél zeker weten, is dat Loket in 1234 voor het eerst in geschreven bronnen wordt genoemd.

Door de eeuwen heen werd het kasteel getuige van politieke intriges, koninklijke conflicten en dramatische gebeurtenissen. Een van de bekendste verhalen is dat van koningin Eliška Přemyslovna, die in 1319 samen met haar kinderen op Loket bescherming zocht tegen haar eigen echtgenoot, koning Jan van Luxemburg. De ruzies binnen het koningspaar waren zo ernstig dat Jan uiteindelijk het kasteel belegerde. Hij liet zijn driejarige zoon – de latere keizer Karel IV – zelfs twee maanden in de kerker opsluiten. Het was een traumatische ervaring die Karel later in zijn memoires beschreef. Toch bleef Loket voor hem een geliefde plek, waar hij als volwassene graag jaagde en rust zocht.

Volgens een bekende legende ontdekte Karel IV tijdens één van zijn jachttochten een warme geneeskrachtige bron in het bos. Die ontdekking zou hebben geleid tot de stichting van Karlovy Vary, tegenwoordig het beroemdste kuuroord van Tsjechië.

In de eeuwen daarna werd Loket verder uitgebreid: nieuwe paleizen, poorten, bastions en verdedigingstorens verrezen en gaven het kasteel zijn huidige vorm. Tijdens de Hussietenoorlogen wist het fort meerdere vijandelijke aanvallen te weerstaan. Later kwam Loket in handen van de adellijke familie Šlik, die het ombouwde tot een representatief wooncomplex met kapel, grote zalen en zelfs een ondergronds gevangeniscomplex.

Het lot sloeg echter om in de 17e eeuw. Na politieke conflicten verloren de Šliks hun bezit en geraakte het kasteel geleidelijk in verval. Uiteindelijk werd Loket aan het einde van de 18e eeuw omgebouwd tot een regionale gevangenis, een functie die het tot 1949 behield. Pas in de jaren '80 en '90 begon een grote restauratiecampagne, waardoor het kasteel in 1993 weer voor bezoekers werd opengesteld.

Mythes, legendes en vreemde bewoners

Loket heeft een rijke geschiedenis, maar minstens zo fascinerend zijn de verhalen en legendes die met het kasteel worden geassocieerd. Een van de bekendste is die van Štrakakal, een klein, ondeugend mannetje dat volgens de overlevering door de gangen van het kasteel dwaalt. Hij zou altijd een kam bij zich dragen en kinderen willen kammen – terwijl hij ze ondertussen met een boek op de rug tikt. Een vriendelijk maar vreemd figuurtje, dat vooral ouders eraan herinnert hun kinderen mooi gekamd mee te nemen.

Nog mysterieuzer is de versteende burggraaf. Op de binnenplaats van het kasteel zou in 1422 een meteoriet van 107 kilo zijn neergestort, in de vorm van een paardenhoofd. Volgens de legende was dit geen steen, maar de vervloekte burggraaf Půta van Illburk. Een arme weduwe zou hem vervloekt hebben omdat hij "een hart van steen" had – en dat was precies wat hij uiteindelijk werd. De originele meteoriet is in de 19e eeuw helaas in stukken gezaagd; verschillende fragmenten bevinden zich nu in Praag en Wenen. In Loket staat tegenwoordig een replica.

Bezoekers komen in het kasteel ook andere intrigerende vondsten tegen: de skeletten van een middeleeuwse vrouw die het slachtoffer werd van een gewelddadige misdaad, een collectie wapens uit verschillende tijdperken, en een indrukwekkende expositie middeleeuwse martelwerktuigen. Een bezoek aan deze kamers laat weinig aan de verbeelding over – gruwelijke maar historisch waardevolle getuigen van een ruigere tijd.

Waarom Loket vandaag nog steeds betovert

Kasteel Loket is niet alleen een architectonisch monument; het is een plek die geschiedenis, natuur en mysterie combineert op een manier die je zelden ziet. De ligging boven de rivier is adembenemend, het stadje zelf is charmant en de verhalen die er rondgaan maken het geheel bijna sprookjesachtig.

Of je nu een liefhebber van geschiedenis, fotografie, legendes of romantische plekken bent – Loket is een bestemming die je niet snel vergeet.